Francja słynie z wyjątkowych win oraz znakomitych serów, to pierwsze skojarzenie które przychodzi nam na myśl. Ale kulinaria zostawmy na boku i zadajmy sobie pytanie - czy również system podatkowy wygląda tak smakowicie?
W nowym cyklu publikacji postaramy się przedstawić systemy podatkowe różnych Państw. Niektóre będą podobne w funkcjonowaniu do naszego, a inne będą się znacznie różniły. Nie zapomnimy także o ciekawostkach, bo nie tylko u nas mogą pojawić się pewne paradoksy. Dzięki temu będziemy mogli spojrzeć obiektywniej na polskie prawo patrząc przez pryzmat innych krajów. Nasze porównania rozpoczynamy od stosunkowo słabego przeciwnika, jakim niewątpliwie jest francuski system podatkowy.
Podatki od osób fizycznych
Od 2019 roku we Francji nastąpiła rewolucyjna zmiana, która zobowiązała pracodawców do pobierania zaliczek na podatek dochodowy podczas comiesięcznych wynagrodzeń. System ten jest stosowany również w Polsce. Wcześniej obywatele Francji opłacali podatek dochodowy samodzielnie, po zakończeniu roku podatkowego.
Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych dla francuskich rezydentów w 2022 roku prezentują się następująco:
- Dochód do 10.225 EUR rocznie Kwota wolna od podatku
- Dochód od 10.226 EUR – 26.070 EUR Podatek 11%
- Dochód od 26.071 EUR – 74.545 EUR Podatek 30%
- Dochód od 74.546 EUR – 160.366 EUR Podatek 41%
- Dochód powyżej 160.367 EUR Podatek 45%
W Polsce po wprowadzeniu od 2022 roku Nowego Ładu oraz obniżeniu podatku PIT do 12% od lipca tego roku (jednak z zastosowaniem od początku 2022), skala podatkowa będzie najprawdopodobniej wyglądała w sposób następujący.
- Dochód do 30.000 PLN rocznie Kwota wolna od podatku
- Dochód od 30.000 – 120.000 PLN Podatek 12% (17% obecnie)
- Dochód od 120.000 – 1.000.000 PLN Podatek 32%
- Dochód roczny powyżej 1 mln PLN Podatek 36% (4% danina solidarnościowa)
Warto dodać, że powyżej przedstawione progi we Francji praktycznie co roku są zmieniane. W Polsce natomiast na tegoroczne zwiększenie pierwszego progu podatkowego czekaliśmy od 2009 roku. W obu krajach istnieje również szereg ulg, które można zastosować, nie będziemy jednak się tutaj na nich skupiali. Od 1 stycznia bieżącego roku we Francji obowiązuje wynagrodzenie minimalne na poziomie 1.603,12 EUR miesięcznie oraz 10,57 EUR na godzinę brutto. W Polsce minimalna płaca wynosi w 2022 roku 3.010 PLN brutto oraz 19,70 zł na godzinę.
W obu krajach obowiązuje również abonament telewizyjny od posiadanego w gospodarstwie domowym odbiornika telewizyjnego. Opłata ta we Francji w 2022 roku wynosi 138 EUR. W Polsce z kolei za posiadanie odbiornika radiofonicznego oraz telewizyjnego płacimy rocznie 264,60 PLN.
Średnie wynagrodzenie we Francji w 2022 roku wynosi 4.130€, w Polsce jest to 6665,64 zł. Polski system podatkowy nakazuje zatem zapłatę 12% podatku od niespełna 50.000 PLN dochodu rocznie – na umowie o pracę. We francuskiej jurysdykcji obywatel zarabiający średnią krajową, po skorzystaniu z kwoty wolnej oraz opłaceniu 11% podatku od kolejnych 16.000 EUR, zapłaci aż 30% podatek od praktycznie połowy zarobionej w ciągu roku kwoty.
Pod kątem podatków od osób fizycznych Polska wydaje się być niekwestionowanym faworytem naszego porównania. O ile w przypadku osób zarabiających w okolicach minimalnej krajowej opodatkowanie jest stosunkowo podobne, o tyle w przypadku osób lepiej zarabiających polska jurysdykcja jest korzystniejsza. Wbrew powszechnym opiniom, iż system podatkowy w naszym kraju sprzyja wyłącznie obywatelom o mniejszych dochodach.
Polska 1:0 Francja
Podatek od nieruchomości
Francuscy rezydenci podatkowi w pierwszym dniu każdego roku podlegają opodatkowaniu od wszystkich swoich nieruchomości na całym świecie, chyba że umowa podatkowa stanowi inaczej. Nierezydenci podlegają opodatkowaniu jedynie od swoich nieruchomości we Francji. W 2022 roku podatek naliczany jest po przekroczeniu wartości nieruchomości 1,3 mln EUR. Opodatkowanie wzrasta wraz ze wzrostem wartości nieruchomości i wynosi ono od 0,50% do 1,50% w przypadku wartości przekraczającej 10 mln EUR.
We Francji istnieje również podatek katastralny. Nie jest on jednak obliczany od wartości nieruchomości, a wylicza się go jako procent z dochodu, który nieruchomość mogłaby zapewnić przez rok z wynajmu czy dzierżawy. Wysokość tego podatku jest nalicza przez samorządy lokalne i w zależności od lokalizacji może się różnić.
W Polsce za pobieranie podatku od nieruchomości odpowiadają samorządy gminne, stąd też w zależności od gminy wysokość podatku różni się. Podatek ten pobierany jest od budynków mieszkalnych, ale również gruntów czy nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności. Opłatę należy uregulować w czterech równych ratach, a sama kwota obliczana jest za 1 metr kwadratowy. W przypadku większych miast w Polsce jest to kwota 0,89 zł za mkw.
W przypadku podatku od nieruchomości w Polsce opłata ta jest naprawdę niewielka. Dla nieruchomości o powierzchni 200 mkw wyniesie zaledwie około 178 zł, w zależności od lokalizacji. We Francji opłaty te wynoszą zdecydowanie więcej, jednak dopiero po przekroczeniu 1,3 mln EUR wartości nieruchomości. Jest to zatem swego rodzaju podatek od majątku, a francuskie prawo kolejny raz staje po stronie osób z mniejszym kapitałem.
W Polsce temat wprowadzenia podatku katastralnego przewija się już od kilku lat. Rząd jednak zapowiedział, że w 2022 roku nie planuje tej opłaty wprowadzać. Patrząc jednak na to, w jakim kierunku zmierzają rządy poszczególnych krajów, trudno nam uwierzyć, aby taki podatek nie pojawił się również w Polsce w ciągu kilku najbliższych lat.
Podsumowując, w Polsce osoby posiadające własnościowe budynki mieszkalne, bo na nich się tutaj skupiliśmy, zapłacą obecnie jedynie niewielki podatek od nieruchomości. We francuskiej jurysdykcji z kolei czeka na nich obowiązkowy podatek katastralny oraz w przypadku dużej wartości nieruchomości dodatkowo od 0,50-1,50% podatku. Kolejny raz zatem pod kątem podatkowym Polska jest bardziej przyjazna dla swoich rezydentów podatkowych.
Polska 2:0 Francja
Opodatkowanie zysków kapitałowych
We Francji do dochodów i zysków z oszczędności i inwestycji stosuje się jeden zryczałtowany podatek w wysokości 30% – składający się z podatku dochodowego w wysokości 12,8% i składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 17,2%. Podatek od obrotu kryptowalutami wynosił we Francji niegdyś aż 45% jednak od 2018 roku dla tej grupy aktywów zastosowano podatek wysokości 19%.
Podobnie jest w Polsce, podatek od zysków kapitałowych zwany jest potocznie „podatkiem Belki” i nieprzerwanie od 2004 roku wynosi 19%. Zarówno od zysku ze zbycia akcji czy obligacji jak i walut wirtualnych.
O ile w przypadku opodatkowania kryptowalut w naszym porównaniu jest wynik remisowy, o tyle w przypadku zysku ze zbycia pozostałych aktywów finansowych korzystniej po raz kolejny wypada polski system podatkowy.
Polska 3:0 Francja
Podatek VAT
Standardowa stawka VAT we Francji to 20%, niższe stawki dotyczą między innymi transportu (10%) czy sprzedaży leków, książek i produktów żywnościowych (5,5%). Sprzedaż do krajów spoza UE obejmuje 0% VAT. Próg rejestracji w TVA (VAT) wynosi 34.400 EUR w przypadku firm serwisowych i 85.800 EUR w przypadku działalności komercyjnej, barów, restauracji i zakwaterowania.
Podstawowa stawka VAT w Polsce wynosi 23% i dotyczy ona większości sprzedaży. Istnieją również obniżone stawki, które wynoszą 0%, 5% i 8%. W Polsce limit rejestracji do podatku VAT wynosi 200.000 PLN jednak w przypadku sprzedaży towarów i usług wyszczególnionych w ustawie o VAT niniejszy limit nie ma zastosowania.
Porównując podatek VAT w Polsce i Francji skupimy się na standardowej stawce tego podatku, zatem pod tym kątem „trójkolorowi” posiadają o 3% korzystniejszą stawkę niż Polska. Zatem w niniejszej kategorii nasz punkt przyznajemy Francji.
Polska 3:1 Francja
Podatek od spadków i darowizn
Dla zmarłych rezydentów Francji wszystkie ich aktywa na całym świecie, podlegają francuskiemu podatkowi. W przypadku gdy zmarły nie był rezydentem Francji, ale posiadał majątek na terenie tego kraju, również podlega on opodatkowaniu.
Stawki dziedziczenia dla dzieci, rodziców oraz wnuków wyglądają następująco:
- do 100.000 EUR kwota wolna od podatku,
- po przekroczeniu kwoty wolnej, do 8072 EUR podatek wynosi 5%,
- do 12.109 EUR – 10%
- do 15.932 EUR – 15%
- do 552.324 EUR – 20%
- do 902.838 – 30%
- do 1.805.667 – 40%
- oraz 45% powyżej tej kwoty
Dla rodzeństwa zmarłego opodatkowanie wynosi 35% do 24.430 EUR oraz 45% po przekroczeniu tej kwoty. Dla pozostałych osób podatki te wynoszą 55% oraz 60%.
W Polsce z kolei kwoty wolne od tego podatku wynoszą kolejno:
1) 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej – małżonek, dzieci, rodzice, dziadkowie czy rodzeństwo
2) 7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej - np. siostrzeniec, wujostwo czy szwagier
3) 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej - wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione.
Podatek do zapłaty powyżej wyżej wymienionych wartości jest ustalony w zależności od kwoty oraz stopnia pokrewieństwa i prezentuje się w sposób przedstawiony w zestawieniu poniżej:
Kwota nadwyżki w PLN Podatek wynosi
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
ponad do
10.278 3%
10.278 20.556 5%
20.556 7%
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
ponad do
10.278 7%
10.278 20.556 9%
20.556 12%
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
ponad do
10.278 12%
10.278 20.556 16%
20.556 20%
W przypadku osób blisko spokrewnionych kwota wolna od podatku wynosząca 100.000 EUR, która obowiązuje we Francji może być satysfakcjonująca. Jednak ma ona zastosowanie jedynie w przypadku dzieci, rodziców i wnuków. W pozostałych przypadkach, stawki 45% w przypadku rodzeństwa zmarłego czy aż 60% dla osób niespokrewnionych są naszym zdaniem wielkim nieporozumieniem. Jest to sytuacja niedorzeczna, aby ponad połowę przekazanego spadku miało zostać odebrane przyszłemu nabywcy.
W Polsce co prawda kwoty wolne od podatku są zdecydowanie niższe, natomiast podatek rzędu 3%, 7% czy nawet 20% w najgorszym przypadku aż tak bardzo nie odstrasza. Dlatego też porównując podatek od spadków i darowizn punkt zdecydowanie dla polskiego systemu podatkowego.
Polska 4:1 Francja
Osoby prawne
Jeżeli chodzi o formy rozliczania przedsiębiorstw w obu krajach mogą się one różnić w zależności od rodzaju prowadzonej działalności oraz wielu możliwości z których przedsiębiorcy mogą skorzystać. W celu porównania podeprzemy się jednak obowiązującą od 2022 roku we Francji standardową stawką podatku od osób prawnych w wysokości 25%, niezależnie od zysku. Dla małych firm obowiązuje obniżona stawka 15% dla pierwszych 38.120 zysku euro. W polskiej jurysdykcji natomiast standardowa stawka CIT wynosi 9% do 2 mln EUR przychodu rocznie oraz 19% w przypadku przekroczenia tej kwoty.
Dla małych, rodzinnych firm, posiadających status SARL (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we współwłasności – podobna forma do polskiej działalności gospodarczej) możemy wybrać opodatkowanie dla osób fizycznych przez pierwsze 5 lat funkcjonowania działalności. W Polsce przedsiębiorstwo rozliczające się na zasadach ogólnych takiego ograniczenia czasowego nie posiada. W obu krajach istnieje również szereg odliczeń takich jak darowizny na cele charytatywne czy te związane z wydatkami na badania i rozwój.
Biorąc pod uwagę jedynie standardowe stawki opodatkowania osób prawnych oraz porównując 25% francuski podatek do 19% polskiego CIT – lepiej pod tym kątem wypada polska jurysdykcja.
Polska 5:1 Francja
Jak działają urzędy?
Francja zaczęła sięgać po nowe możliwości takie jak zdjęcia satelitarne czy media społecznościowe. Urzędnicy używają tych środków w celu pozyskania dodatkowych informacji mogących ujawnić niezgłoszone przez podatników obiekty, takie jak wszelkiego rodzaju przybudówki czy baseny. Tego typu dowody wystarczą, aby urzędnik mógł podważyć złożone deklaracje. Zagmatwany system podatkowy wraz ze stosowaniem wyżej wymienionych narzędzi to niewątpliwe zwiększenie ingerencji w sferę prywatną oraz jeszcze większa kontrola obywateli. Każdemu z nas marzy się prosty, przejrzysty system podatkowy oraz wolność osobista. Niestety wiele krajów podąża w przeciwną stronę. Francja jest na pewno krajem, w którym system podatkowy jest bardzo skomplikowany i nie zachęca tym potencjalnych imigrantów.
W Polsce również dąży się do zwiększania inwigilacji oraz ingerencji w sferę prywatną obywateli chociażby poprzez pomysły wdrożenia faktur ustrukturyzowanych czy rozszerzenie uprawnień kontrolnych dla Urzędów Skarbowych. Dlatego też w przypadku porównania niniejszej kategorii nie przyznajemy punktu dla żadnego z Państw.
Polska 5:1 Francja
Podsumowanie
Jak możemy zauważyć, powszechnie panująca opinia na temat francuskiego systemu podatkowego, który uważany jest za niezbyt korzystny dla swoich rezydentów, jest poprawna. Na tle polskiego prawa Francja zdecydowanie wypada gorzej, zarówno pod kątem podatków od osób fizycznych, przedsiębiorców jak również dla osób chcących inwestować czy posiadających wartościowe nieruchomości. Nie wspominając o podatkach od spadków i darowizn, które u Francuzów wyglądają, naszym zdaniem, niedorzecznie. Polski rząd, który ostatnimi czasy przeprowadził szereg stosunkowo zadowalających zmian, ma pole do poprawy w przypadku podatku VAT. Chociaż obecnie znajduje zastosowanie chociażby 0% podatek VAT na produkty żywnościowe, jak wszyscy wiemy jest to rozwiązanie jedynie tymczasowe. Nie mniej jednak polski system na tle tego obowiązującego we Francji należy pochwalić.
